In dit artikel behandelen we de term “Fase” (eng : Phase).
Fase kan bij het recorden / mixen voor ernstige problemen zorgen. Het is daarom belangrijk om te weten wat Fase precies is. Gelukkig heb je daar LesinProduceren voor. Om Fase te begrijpen, moet je eerst de basis weten van wat geluid precies is.
Wat is geluid?
Geluid is ; een kleine verandering in de luchtdruk, die zich door de lucht voortplant. Een geluidsbron veroorzaakt veranderingen in luchtdruk die zich als een geluidsgolf door lucht voortbewegen. Zo’n geluidsgolf noemen we in de audiotaal ook wel een “Waveform”.
Er zijn verschillende soorten “Waveforms” zoals we die bij het artikel LFO al kort hebben benoemd. Zo heb je bijvoorbeeld de Sine-Waveform, de Triangle-Waveform, de Saw-Waveform en de Square-Waveform. Deze verschillende “Waveforms” kunnen door bijvoorbeeld een synthesizer worden opgewekt. Veel vette sounds die je hoort in Dance-muziek zijn in basis gebaseerd op deze soorten “Waveforms”.
Een “Waveform” kan verschillen in vorm (Waveforms), snelheid en volume. De snelheid waarmee een “Waveform” door de lucht gaat, drukken we uit in Hertz (Hz). Het volume waarmee de “Waveform” door de lucht gaat, noemen we amplitude en wordt uitgedrukt in Decibels (dB’s). De mens kan geluidsgolven horen van 20Hz tot ongeveer 20.000Hz (ook wel 20kHz genoemd).
Maar wat wil 20Hz nou precies zeggen? 20 Hz betekent dat er 20 geluidsgolf-cyclussen hebben plaatsgevonden in 1 seconde. Als je naar de foto hiernaast kijkt, zie je hoe 1 Hz er uit ziet. Hoe Hoger het aantal cyclussen per seconde, hoe Hoger wij de toon ervaren. Het voorbeeld van 20Hz is dus een lage bas-toon. Beluister hier een drietal Hz voorbeelden in de Sine-Waveform om het verschil te horen. Zorg dat je een koptelefoon gebruikt en zet ‘m niet te hard! 😉
Oke, we gaan weer even terug naar Fase.
Fase heeft te maken met “Waveforms” en dan met name de timing daarvan. Als je praat over Fase heb je het altijd over 2 (of meer) “Waveforms”. De relatie in timing tussen bijvoorbeeld 2 “Waveforms” bepaalt of iets IN- of UIT-fase is. Als 2 identieke “Waveforms” op exact hetzelfde moment beginnen, noemen we dit In-fase (eng: In-Phase). Het resultaat van 2 identieke “Waveforms” die tegelijk beginnen, is dat deze elkaar versterken. Zo is het resultaat dus 2x zo hard. Als 1 van de 2 identieke “Waveforms” 180 graden verschilt (dus later begint), noemen we dit Uit-fase (eng: Out of Phase). Dit resulteert in stilte. Yep, je hoort het goed. We horen dan vrijwel Niets en dat is een probleem uiteraard!
Dat we dan niets horen, komt omdat op het moment dat “Waveform” #1 omhoog gaat, “Waveform”#2 dezelfde helling omlaag gaat. Hierdoor heffen ze eigenlijk elkaar op en dat resulteert in stilte. Wanneer je 2 verschillende “Waveforms” met elkaar combineert, creëer je eigenlijk een nieuwe (soms vreemd uitziende) “Waveform”. Voor een beter visueel beeld van de hierboven omschreven situaties, zie de foto hiernaast.
Je kunt je dus voorstellen dat wanneer je in je productie geluiden op elkaar aan het stapelen bent (term: layering), je te maken krijgt met Fase. Als je bijvoorbeeld 2 Kickdrums met elkaar combineert, kun je last krijgen van Fase-problemen.
Voor dit 
probleem heb je bijvoorbeeld in Cubase de Fase-knop (zie foto hiernaast), die de “Waveform” als het ware 180 graden (een 1/2 cyclus) omkeert. Wanneer iets dus uit-fase is, kun je op deze knop klikken en dan is het resultaat in de meeste gevallen weer in-fase.
Oke, het is wellicht in eerste instantie ingewikkelde materie om het meteen te snappen. Dat geeft echter niet. Lees het desnoods een aantal keer door en experimenteer zelf in jouw DAW. “Practice makes Perfect!” 😉
Tijdens de cursus “Digital Music Producer” leer je o.a. hoe je Fase herkent en hoe je het probleem van uit-fase kunt oplossen.
Meer info over de cursus “Digital Music Producer”
